Summary
Türkçede Gönül Kavramı ve Kullanım Alanı
Özet
Bu çalışmada Türkçede gönül sözcüğünün kullanımları üzerinde durulmuştur. Türkçenin tarihi boyunca kullanılan bu sözcük, zaman zaman görülen dildeki yabancılaşma eğiliminin karşısında her dönemde durmuş ve kullanım değeri açısından değişmeyen bir gösterge olma özelliğini göstermiştir. Dilsel göstergelerin değerleri, söz varlığı içerisinde tek başına olduğu kadar gerçekleştirilen bağdaştırmalar yoluyla da oluşmaktadır. Bu açıdan bakıldığında gönül sözcüğü, Türkçenin tarihi boyunca oluşturulmuş neredeyse her eserde özel bir gösterge olarak kullanılmış ve Türkçede her düzeyde karşımıza çıkan geniş bir kavram alanına sahip olmuştur. Bu çalışmada gönül sözcüğünün Türkçenin en önemli eserlerinde hangi biçimlerde kullanıldığı tespit edilmeye çalışılmış ve bu örnekler üzerinden göstergenin kullanım değeri ele alınmıştır. Tanrı’nın Türkçeye armağanı olarak nitelendirilebilecek gönül sözcüğünün dilin söze dönüştüğü süreç içerisinde duygu ve çağrışım değeri üzerinde durulmuştur. Çalışmada Orhun Yazıtları, Divanü Lûgat-it Türk, Kutadgu Bilig, Atebetü’l Hakâyık, Divan-ı Hikmet, Dede Korkut Kitabı gibi temel eserlerin sözcük açısından değerlendirilmesinin yanı sıra Türkçe ile oluşturulmuş farklı söylemler üzerinden de sözcüğün kullanım biçimleri ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Keywords
Türkçe, Gönül, Kavram alanı, Anlam, Değer.